Melanoom of kwaadaardige moedervlek
Melanoom of kwaadaardige moedervlek is de gevaarlijkste huidkanker. Snelle vaststelling en behandeling zijn belangrijk voor een goede overlevingskans. Een nieuwe groeiende moedervlek of een reeds bestaande, die van kleur of vorm is veranderd of in grootte is toegenomen, dient nagekeken te worden door een arts.
De dermatologen van Mohs Klinieken zijn door jarenlange ervaring uitstekend getraind om een melanoom te herkennen.
Een melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat uit pigmentcellen (melanocyten). Pigmentcellen komen vooral voor in de huid. In groepjes bij elkaar vormen zij een moedervlek. Er is sprake van een melanoom als een groep pigmentcellen is veranderd in kankercellen.
In Nederland worden per jaar meer dan 6.000 melanomen ontdekt. Het melanoom komt steeds vaker voor. Ontdekking en verwijdering van een melanoom is heel belangrijk. Als het melanoom is verwijderd, keert bij de meeste mensen de ziekte nooit terug. Bij een aantal mensen keert het melanoom wel terug en kan het zich verspreiden (uitzaaien). Er is een grotere kans dat het melanoom zich kan verspreiden in het lichaam, als het melanoom dikker is. Deze dikte van het melanoom (Breslow-dikte) wordt onder de microscoop gemeten.
Hoe krijgt u een melanoom?
Melanomen kunnen overal in de huid ontstaan. Soms ontstaat een melanoom in een moedervlek die al heel lang aanwezig is. En soms ontstaat een melanoom zonder dat er eerst een moedervlek aanwezig was. Waarom iemand een melanoom krijgt is niet heel duidelijk.
Er is een grotere kans op het krijgen van een melanoom (risicofactoren) als:
- één of meerdere familieleden een melanoom hebben gehad
- je op jonge leeftijd vaak verbrand bent geweest
- je veel onder de zonnebank bent geweest
- je een lichte huid hebt met rood of lichtblond haar
- je meer dan 5 ‘atypische’ (grote, onregelmatige) moedervlekken hebt
- je meer dan 100 moedervlekken hebt
- je een aangeboren moedervlek (congenitale naevus) hebt van 20 cm of groter
- je eerder een melanoom hebt gehad
Welke klachten geeft een melanoom en hoe ziet een melanoom eruit?
U kunt dit zien of opmerken als:
- er opeens een nieuwe, opvallende donkerbruine tot zwarte moedervlek is
- een nieuwe of een al langer aanwezige moedervlek verandert (groeit, verschillende kleuren krijgt, erg donker wordt, dikker wordt of van vorm verandert)
- een moedervlek jeukt, pijn doet, bloedt of open gaat
Hoe weten wij of u een melanoom heeft?
De dermatoloog in Mohs Klinieken kan aan de moedervlek vaak zien of het een melanoom is. Om dit goed te kunnen zien gebruiken we een ‘dermatoscoop’. Dit is een kleine handmicroscoop.
Als wij denken dat u een melanoom heeft, dan moet die door een operatie (excisie) worden verwijderd. Het weefsel wordt opgestuurd en door de patholoog microscopisch onderzocht. Door dit onderzoek kan met grote zekerheid worden gezegd of u een melanoom heeft. Na 1 tot 2 weken hebben we de uitslag en bespreken we die met u in een persoonlijk gesprek.
Welke behandelingen van een melanoom zijn er?
De behandeling van het melanoom bestaat uit het wegsnijden (excisie) onder plaatselijke verdoving. Meestal wordt dit na een paar weken herhaald met een bepaalde marge rond het litteken, afhankelijk van de dikte van het melanoom. De stukjes huid worden steeds door een anatoom-patholoog onderzocht. Indien lymfeklieronderzoek of ander onderzoek nodig is, wordt u naar een gespecialiseerd centrum verwezen. In het geval dat er uitzaaiingen naar elders in het lichaam zijn, wordt u eveneens naar een gespecialiseerd centrum verwezen.
Wanneer moet u voor controle terugkomen?
- Maak bij klachten altijd op korte termijn een afspraak voor controle
- Als u een dun melanoom heeft gehad (Breslow-dikte dunner dan 0,8 millimeter) dan moet u meestal één keer voor controle terugkomen, een paar maanden na de behandeling. U krijgt van uw dermatoloog uitleg over hoe u uw huid en uw lymfeklieren zelf kunt onderzoeken
- Hoe vaak en hoe lang u voor controle moet komen, hangt van de dikte van het melanoom af. Meestal is dit in het begin (bij een melanoom met een dikte van meer dan 0,8 millimeter) een paar keer per jaar en na enige tijd 1 of 2 keer per jaar
- Bij de controles is het niet nodig dat er röntgenfoto’s, echo’s of scans worden gemaakt. Dit is alleen nodig als er een speciale reden voor is
Wat kunt u zelf nog doen?
- Voorkom dat u verbrandt door de zon.
- Ga niet onder de zonnebank.
- Ken uw eigen huid. Controleer uw moedervlekken, eventueel met behulp van foto’s of iemand anders die meekijkt. Hoe vaak je dit moet doen verschilt per persoon. Vraag aan uw dermatoloog hoe vaak u moet controleren. Deze handige folder met foto’s kan u hierbij helpen.
- Ga naar de huisarts of Mohs Klinieken als:
- er een nieuwe moedervlek ontstaat
- bestaande moedervlekken veranderen of klachten geven.
- Let op huidveranderingen in de omgeving van het operatielitteken.
- Let op het eventueel groter worden van lymfeklieren.
Veel patiënten hebben na een behandeling van kanker klachten. Soms zijn er veel klachten, soms weinig. De klachten kunnen lichamelijk maar ook psychisch zijn. Soms krijgt men snel klachten, maar deze kan men ook later krijgen. De lichamelijke klachten ontstaan door het melanoom of de behandeling van het melanoom.
De psychische klachten bestaan vooral uit vermoeidheid, concentratie problemen, angst, depressie, woede en verdriet.
Wij trachten u hiermee zo goed mogelijk te helpen en te begeleiden en schakelen zo nodig gespecialiseerde hulp hiervoor in.
Meer informatie
Contact met mensen die ook behandeld zijn voor een melanoom (lotgenoten) en verdere informatie kunt u ook krijgen via de patiëntenorganisatie voor mensen met een melanoom (www.stichtingmelanoom.nl).
Voor informatie over patiëntenorganisaties zie: www.huidpatienten-nederland.nl.
(bron: NVDV.nl)
